Brodawczak to łagodny nowotwór skóry, którego charakterystyczną cechą jest brodawkowata podstawa tkanki łącznej pokryta na wierzchu nabłonkiem. Brodawki pojawiają się u ludzi w różnych obszarach ciała (na skórze, błonach śluzowych, w narządach wewnętrznych i innych lokalizacjach) oraz u większości zwierząt.
Brodawki rozwijają się z nabłonka przejściowego lub płaskonabłonkowego do postaci miękkich, gęstych formacji na tzw. łodydze. Wielkość tych formacji zwykle waha się od 1 do 2 centymetrów średnicy, a ich zewnętrzna powierzchnia ma biały lub brudno brązowy odcień. Czasami brodawki rosną w różnych kierunkach i przypominają kalafior lub grzebień koguta.
Brodawki są usuwane dla efektu kosmetycznego, jeśli pojawiają się na widocznych obszarach ciała - na szyi, ramionach, twarzy, natomiast jeśli występują w wielu obszarach błony śluzowej, np. krtani, można wywołać zaburzenia drożności zagrażające życiu pacjenta. W przypadku krtani brodawczaki mogą blokować drogi oddechowe, powodując problemy z głosem lub niemożnością normalnego oddychania, w przypadku pęcherza brodawczaki wywołują krwiomocz. Jeśli na ciele powstanie wiele brodawczaków, oznacza to początek brodawczaka.
Etiologia brodawczaków
Występowanie brodawczaków jest w większości wywoływane przez infekcję wirusową - wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV), chociaż czasami brodawczaki mogą występować jako wrodzone lub jako powikłanie chorób zapalnych.
Kiedy HPV dostanie się do organizmu człowieka, jego aktywność zwykle zaczyna się objawiać po długim czasie. Często niektóre czynniki prowokujące przyczyniają się do aktywacji wirusa brodawczaka, dzięki czemu na skórze lub błonach śluzowych zaczynają pojawiać się miękkie nowotwory. Do głównych czynników wywołujących brodawczaki, ekspertów należą stres, obniżona odporność, osłabienie organizmu z powodu leczenia, niedobór witamin w organizmie, uszkodzenie skóry.
Zasadniczo ludzie są zarażeni wirusem brodawczaka drogą płciową, jednak możliwe są również przypadki zakażenia domowego z bardzo niską odpornością lub w obecności uszkodzonych obszarów skóry na ciele, które mogą mieć kontakt z nosicielem HPV. Pojawienie się brodawczaków wskazuje na aktywację istniejącego wirusa, co jest równie możliwe dla kobiet i mężczyzn. Dziecko może zarazić się tym wirusem podczas przechodzenia przez kanał rodny zakażonej matki.
Klasyfikacja objawów HPV
Wirus brodawczaka ludzkiego, który infekuje błony śluzowe i skórę, można podzielić na następujące formy:
- postać kliniczna, którą można wykryć podczas rutynowego badania: brodawki narządów płciowych, grudkowe i brodawkowate, brodawki egzofityczne, a także zapalenie szyjki macicy i nadżerki szyjki macicy u kobiet;
- postać subkliniczna, w której formacje nie mają objawów, są niewidoczne i można je wykryć tylko podczas endoskopii: formacje odwracające (rosnące w kierunku wnętrza błony śluzowej), brodawki płaskie, a także brodawki w kanale szyjki macicy;
- postać utajona, charakteryzująca się brakiem kliniki i wykrywana wyłącznie na podstawie wyników analiz;
- forma żeńska lub forma szyjki macicy, wyrażona przez raka szyjki macicy lub dysplazję w różnych stadiach.
Kiedy kobiety są zakażone wysoce onkogennym wirusem HPV w wyniku kontaktu seksualnego, prawdopodobieństwo wystąpienia nowotworów złośliwych w kanale szyjki macicy dramatycznie wzrasta. W przypadku zakażenia innymi typami wirusa prawdopodobieństwo onkologii nie jest tak duże, jednak w odbytnicy lub jamie ustnej może wystąpić guz rakowy. U mężczyzn prawdopodobieństwo raka spowodowanego HPV istnieje w odbycie, prąciu i odbytnicy.
Rodzaje i formy brodawczaków
Bardzo ważna jest prawidłowa identyfikacja brodawczaków pojawiających się na ciele. Ich typy są bezpośrednio zależne od szczepu powstałego wirusa, który dostając się do organizmu człowieka, przyczynia się do procesu nadmiernego podziału komórek skóry, powodując powstawanie brodawczaków.
Szczepy HPV mogą być onkogenne i nieonkogenne. Odmian nieonkogennych jest znacznie więcej iz reguły nie przynoszą one pacjentowi nic poza zewnętrznym dyskomfortem estetycznym.
Taką manifestację można łatwo usunąć, rozwiązując w ten sposób problem. Jeśli jednak w okolicy błon śluzowych pojawią się nowotwory, oznacza to poważne procesy patologiczne. Taka dyslokacja oznacza, że dana osoba została zarażona onkogennym szczepem HPV, dlatego niezwykle potrzebna jest kompleksowa terapia przeciwwirusowa. Aby rozróżnić różne typy brodawczaków, wystarczy po prostu porównać je ze sobą i zidentyfikować charakterystyczne cechy jednego lub drugiego podgatunku.
Proste brodawki
Proste brodawki lub brodawki to najczęstszy typ wirusa brodawczaka wywoływanego przez kilka szczepów jednocześnie. Te szczepy HPV są przenoszone nie tylko drogą płciową, ale także poprzez kontakt i życie codzienne, co prowadzi do statystyk wskazujących, że 30% światowej populacji przynajmniej raz w życiu zetknęło się z takim wirusem HPV.
Proste brodawki lub wulgarne (zwykłe) brodawki występują częściej niż inne miejsca zlokalizowane na kończynach górnych, a mianowicie na dłoniach, ale czasami mogą również wystąpić na ciele, podeszwach i stopach, dłoniach, palcach. Ich osobliwością jest to, że takie brodawki pojawiają się w miejscach z uszkodzoną skórą z powodu obniżenia lokalnej odporności. Takie brodawki występują w okolicy podeszew lub dłoni z powodu kontaktu z kiepską chemią gospodarczą, obfitym poceniem się, różnymi uszkodzeniami skóry, zapaleniem skóry.
Wulgarna brodawka wygląda na zewnątrz jak nowotwory brodawkowate skóry o średnicy kilku milimetrów na początku choroby. W tym przypadku głowa brodawki ma jednorodną i miękką teksturę i unosi się nad powierzchnią skóry. Jest słabo napigmentowany, a jego korzeń wnika głęboko w skórę, gdzie otrzymuje składniki odżywcze z naczyń krwionośnych. W wyniku takiego odżywiania brodawki stopniowo rosną, zmieniając się nie tylko ich wielkość, ale także stopień pigmentacji. Również włosy często rosną w centrum takich brodawczaków, co jest wariantem normy i nie wskazuje na złośliwy nowotwór.
Brodawki płaskie
Takie narośle skórne wyglądają jak małe, żółtawe płaskie blaszki, które unoszą się nieco ponad powierzchnię skóry. Ich struktura jest gęsta, z głębokim korzeniem podskórnym, o czym świadczy częsta bolesność przy uciskaniu brodawki lub gdy jest ona uszkodzona w życiu codziennym. Lokalizacja takich brodawczaków to najczęściej twarz i dłonie. Czasami mogą wystąpić w odbycie lub na wargach sromowych większych u kobiet i w mosznie u mężczyzn. Ze względu na aktywny ukrwienie mają aktywny trend wzrostowy.
Główną cechą brodawczaków płaskich jest trudność ich leczenia. Po leczeniu operacyjnym tych nowotworów blizny i blizny zwykle pozostają na swoim miejscu.
Brodawki narządów płciowych
Brodawki narządów płciowych występują w okolicy pachwiny lub na błonach śluzowych. Na zewnątrz są to cienkie nowotwory brodawkowate o średnicy 2-3 milimetrów. Takie kłykciny szybko rosną, tworząc duży wzrost skóry z małej pojedynczej brodawki, przypominającej kalafior lub zarozumialec.
Głównym zagrożeniem związanym z brodawkami narządów płciowych jest wysokie ryzyko infekcji, zapalenia nowotworowego pochwy lub warg sromowych mniejszych u kobiet. Można je łatwo zranić, po czym infekcja przenika do organizmu z dużą prędkością. Również dużym problemem związanym z brodawkami narządów płciowych jest wysokie ryzyko nawrotów, które nie zmniejsza się nawet przy stosowaniu leczenia przeciwwirusowego i usuwaniu nowotworów. Kilka szczepów wirusa może powodować brodawki narządów płciowych, z których niektóre mogą być niebezpieczne dla kobiet ze względu na proces złośliwy.
Brodawki nitkowate
Brodawczaki gwintowane z cienką łodygą, której wierzchołek wieńczy głowa nowotworu. Bardzo trudno je pomylić z innymi gatunkami ze względu na ich szczególny wygląd, dlatego patrząc na zdjęcie brodawczaków nitkowatych można je odróżnić od innych odmian.
Tego typu nowotwory najczęściej pojawiają się po 45 roku życia w miejscach, gdzie dominuje cienka skóra - na klatce piersiowej, pod pachami, na szyi. Wzrost wielkości takich nowotworów to ich dalsze wydłużanie. Głowa brodawczaków nitkowatych jest zwykle żółtawa lub różowawa, pigmentacja nie jest wyrażona, najczęściej bardzo słaba.
Mole wewnętrzne
Każdy nowotwór na powierzchni narządów wewnętrznych człowieka można zaliczyć do podgrupy znamion wewnętrznych. Są to kłykciny wewnątrzżołądkowe, brodawczaki odbytu, nowotwory gardła i jamy ustnej, nowotwory ścian pęcherza moczowego. Charakterystyczną cechą tych brodawczaków jest niemożność ich rozpoznania bez przeprowadzenia odpowiednich procedur medycznych i diagnostyki. Jednak chorobę można podejrzewać na podstawie specjalnych objawów. W każdym przypadku identyfikuje się niebezpieczeństwo takich nowotworów.
W przypadku obecności brodawczaków w pęcherzu z czasem może rozwinąć się krwawienie lub rozwój raka.
Jeśli brodawczak zlokalizowany jest w okolicy krtani, pomaga zablokować oddychanie i zaburza funkcję mówienia.
brodawczaki Lewandowskiego-Lutza
Epidermodysplasia Warty'ego lub brodawczaki Lewandowskiego-Lutza to bardzo rzadka patologia, która dotyka głównie dzieci lub młodzież. Zdarza się, że taką chorobę można odziedziczyć i rozprzestrzenić w rodzinie.
Kliniczny obraz choroby przejawia się w postaci licznych czerwono-brązowych plamistych brodawek w okolicy stóp i dłoni. Cechą patologii jest fakt, że gdy brodawczaki znajdują się na obszarach ciała narażonych na promieniowanie ultrafioletowe, w jednej trzeciej wszystkich przypadków odradzają się w nowotworach złośliwych i wrastają w obszar sąsiednich tkanek.
Lokalizacje brodawczaków
W praktyce lekarskiej najczęściej spotykane są brodawczaki nitkowate, wulgarne lub spiczaste, a także kłykciny. Miejscem lokalizacji brodawek nitkowatych jest twarz, wulgarne częściej zlokalizowane są w okolicy stóp lub dłoni, a kłykciny występują wyłącznie na błonach śluzowych (głowa prącia i cewka moczowa u mężczyzn, w okolicy warg sromowych mniejszych i pochwy u kobiet), ale zdarza się, żez tych brodawek może wystąpić w nietypowym dla siebie miejscu.
Usunięcie takich brodawczaków w nowoczesnych warunkach nie jest trudne, ale niebezpieczeństwo polega na tym, że wraz ze spadkiem odporności mogą pojawić się nowe brodawczaki, co doprowadzi do poważniejszych konsekwencji zdrowotnych, na przykład późniejsze występowanie brodawek narządów płciowych jest obarczone rozwojem raka szyjki macicy u kobietmacica. Brodawki podeszwowe występują najczęściej na szorstkich podeszwach i palcach. Czasami na kciuku może pojawić się cierń po poważnym uszkodzeniu skóry w okolicy.
Ogólnie rzecz biorąc, brodawczakowatość jest uogólnioną formą patologii, w której nowotwory tworzą się na całym ludzkim ciele. Te wzrosty mają charakterystyczny wygląd, dlatego widząc raz objawy choroby, nie można ich już pomylić z żadną inną chorobą.
Objawy HPV
Najczęstszym objawem wirusa brodawczaka w organizmie człowieka jest pojawienie się brodawczaków na skórze.
Reszta symptomatologii zależy bezpośrednio od lokalizacji i rodzaju choroby. W zależności od powyższych objawów objawy HPV mogą wyglądać następująco:
- Brodawki narządów płciowych występują na błonach śluzowych narządów płciowych, ust, krtani, odbytnicy i na wewnętrznej powierzchni żołądka. Objawy początku patologii w okolicy narządów płciowych to swędzenie i nieprzyjemny zapach. Jeśli takie objawy zaczną przeszkadzać, w żadnym wypadku nie należy ich ignorować, ponieważ bardzo często przyczyna ich wystąpienia może mieć charakter onkogenny.
- Brodawki wewnątrzprzewodowe w okolicy przewodów gruczołów sutkowych, których objawami są zaczerwienienie okolicy sutków, lekkie swędzenie i pieczenie. Ponadto, jeśli naciśniesz sutek takim brodawczakiem, zacznie z niego wyciekać posoka lub zielona wydzielina. Niebezpieczeństwo brodawczaka śródprzewodowego polega na jego stopniowym i możliwym zwyrodnieniu w raka piersi.
- Brodawki podeszwowe wyrażają się w aktywnych modzelach w okolicy podeszew, które podczas chodzenia lub uciskania powodują ból w ostrym kształcie.
- Brodawki w okolicy krtani nie są początkowo wyrażane w żadnej określonej symptomatologii, ale stopniowo ta patologia prowadzi do zmiany głosu, poczucia śpiączki w gardle i upośledzenia funkcji oddechowych. Ponadto pacjent zaczyna odczuwać trudności w połykaniu.
- Płaskie brodawki u nastolatków występują najczęściej w okolicach zewnętrznych stron dłoni i dolnej części twarzy. Symptomatologia jest bardzo zamazana i najczęściej objawia się łagodnym, rzadkim świądem nowotworów.
Patogeneza
W przypadku obecności wirusa HPV w organizmie człowieka najczęściej można stwierdzić, że układ odpornościowy jest osłabiony. W organizmie wirusy rozpoczynają proces infekcji podstawowej warstwy nabłonka, kierując się głównie w kierunku przejścia od nabłonka wielowarstwowego płaskonabłonkowego do cylindrycznego. W zakażonych komórkach mogą istnieć 2 formy wirusa - episomalne (poza chromosomami komórki) o łagodnym charakterze i introsomalne (zintegrowane z genomami komórki) o złośliwym charakterze pasożytnictwa.
Okres inkubacji wirusa brodawczaka może się różnić od momentu dostania się wirusa do organizmu do pierwszych objawów choroby w okresie od 14 dni do kilku lat. Charakter infekcji wirusem brodawczaka ludzkiego jest zwykle utajony, to znaczy ukryty. W tym samym czasie w ludzkim ciele może osiedlić się kilka rodzajów patologii, a pod wpływem pewnych czynników każdy z nich może w pewnym momencie zacząć się objawiać poprzez aktywną reprodukcję. W takim przypadku pojawia się etap choroby, na którym zaczynają się identyfikować objawy kliniczne.
Bardzo często (do 90% wszystkich przypadków zakażenia wirusem HPV) organizm ludzki samoleczy się z tej patologii w ciągu 6-12 miesięcy, jednak w 10% pozostałych przypadków choroba może stać się przewlekła z długim przebiegiem, nawrotami i możliwością złośliwości procesu.
Diagnostyka chorób
USG brodawczaków
Przy diagnozowaniu brodawczaków USG nie jest główną metodą badawczą, ale dodatkową, potwierdzającą prawidłowość postawionej diagnozy. Zasadniczo USG służy do diagnozowania brodawczaków w narządach wewnętrznych, jeśli chodzi o ich złośliwą transformację.
Ultrasonografia jest wykorzystywana wśród instrumentalnych technik weryfikacji w diagnostyce brodawczaka wewnątrzprzewodowego.
Przeprowadzenie badania USG w tym przypadku nie pozwala specjaliście na badanie przewodów gruczołów sutkowych, natomiast pomaga w różnicowaniu brodawczaka śródprzewodowego względem podejrzenia raka piersi, pozwala wykluczyć mlekotok w prolactinoma. USG może również pomóc wykryć występowanie nowotworów z brodawczakiem pęcherza. Jednak ultradźwięki w tym przypadku są skuteczne tylko wtedy, gdy średnica nowotworu przekracza 1 centymetr.
Diagnostyka PCR podczas diagnozowania
Diagnozę przedmiotowej choroby przeprowadzają lekarze, dermatolog i wenerolog. Ponieważ liczba typów wirusa jest zróżnicowana, ważne jest, aby dokładnie określić, jakim typem jest zakażony pacjent i czy ten szczep ma charakter onkogenny. Wizualnie trafną diagnozę można postawić tylko w przypadku klasycznych brodawek narządów płciowych, dlatego też w przypadku podejrzenia zakażenia HPV specjaliści zawsze stosują skrobanie PCR.
Łańcuchowa reakcja polimerazy (PCR) zachęca badaczy nie tylko do określenia obecności HPV w organizmie, ale także do wykazania jego rodzaju, onkogenności i liczby wirusów w momencie diagnozy. Jest to bardzo ważne z punktu widzenia diagnostyki, ponieważ jeśli istnieje informacja o procentowym udziale wirusa w organizmie, można określić przybliżony czas zakażenia i ustalić osoby kontaktowe pacjenta w celu przeprowadzenia terapii etiotropowej.
Na podstawie wyników diagnostyki PCR można określić przewlekły przebieg infekcji lub jej jednorazowy wybuch na skutek obniżenia odporności. Ta informacja daje specjaliście możliwość przepisania terapii adekwatnej do konkretnego przypadku. Zazwyczaj diagnostyka PCR jest przeprowadzana w formie badań przesiewowych. Jeśli obecność wirusa w organizmie zostanie potwierdzona, pacjent jest nadal badany przy użyciu innych technik.
Biopsja HPV
Biopsja w medycynie odnosi się do procedury pobierania próbek tkanki ludzkiej do późniejszego badania poprzez barwienie specjalnymi barwnikami. Biopsja jest bardzo częsta w przypadku raka, a także podejrzenia HPV. W przeddzień leczenia wirusem brodawczaka lekarze muszą wykluczyć onkologiczny charakter nowotworów.
Biopsja jest bardzo dokładną techniką diagnostyczną, którą w przypadku podejrzenia HPV można wyrazić w badaniach cytologicznych lub histologicznych.
Badanie cytologiczne to badanie komórek ciała pod mikroskopem, mające na celu zademonstrowanie specjalistom zmian, jakie w tych komórkach wywołała infekcja wirusowa. W celu zapobiegania i wczesnego wykrywania raka szyjki macicy z tego narządu pobierane są komórki do badania cytologicznego u kobiety. Jeśli onkogenne typy HPV zostaną wykryte u kobiet, nawet przy braku zewnętrznych objawów i objawów, corocznie przypisuje się im badania cytologiczne, co pozwala im na szybkie zobaczenie objawów dysplazji szyjki macicy. Faktem jest, że dysplazja tego narządu jest całkowicie uleczalna, a jeśli nie rozpoczniesz rozwoju tego procesu, rak szyjki macicy w organizmie w ogóle się nie rozwinie, nawet przy onkogennym typie wirusa.
W celu dokładnego zdiagnozowania HPV przeprowadza się badanie histologiczne, w którym do analizy nie pobiera się od pacjenta powierzchownego zeskrobania komórek, ale fragment tkanki, który pozwala na rozważenie prawidłowej lokalizacji warstw komórkowych, cech tkanek oraz określenie cech onkologicznych. Podczas wykonywania badania histologicznego za pomocą roztworów pobraną próbkę tkanki odwadnia się i zatapia w parafinie, po czym wykonuje się skrawki za pomocą mikrotomu w celu uzyskania warstw o grubości 0, 1 milimetra. Usunięte warstwy są barwione specjalnymi barwnikami, aby podczas badania mikroskopowego ujawnić komórki patologiczne i określić ich charakter.
Leczenie brodawczakowatości
Leczenie wirusa brodawczaka zawsze przeprowadza się według indywidualnego schematu. Jeśli w trakcie diagnozy zostanie wykryty wirus, ale nie ma jeszcze objawów, pacjentowi przepisuje się etiotropową terapię cytostatyczną, która skutecznie „usypia” wirusa na kilka lat.
Jeśli dana osoba jest nosicielem HPV, to powinna regularnie poddawać się diagnostyce PCR w celu rozpoznania początkowych objawów rozwoju choroby. Ponadto nosiciel tego wirusa jest zobowiązany do stosowania antykoncepcji barierowej, aby nie zakażać partnerów seksualnych.
Podczas wykrywania wirusów brodawczaka obowiązkowe jest stosowanie w leczeniu środków przeciwwirusowych. Ogólnie rzecz biorąc, preparaty immunomodulujące i witaminowe są wskazane dla absolutnie wszystkich pacjentów z HPV.
W przypadku pojawienia się brodawczaków na błonach śluzowych lub skórze, w zależności od lokalizacji i objawów, stosuje się kriodestrukcję, elektrokoagulację i laserowe usuwanie narośli. Czasami brodawki usuwa się bardziej nowoczesną techniką - za pomocą fal radiowych. W przypadku oznak złośliwości brodawczaka wycina się go chirurgicznie wraz z otaczającymi go zdrowymi tkankami wokół wzrostu. Ważne jest również, aby wiedzieć, że usunięcie brodawczaka nie prowadzi do całkowitego wyleczenia, ponieważ wirus pozostaje w organizmie i może nawracać.
We współczesnej medycynie nie ma leków do całkowitej eliminacji tego wirusa z organizmu, dlatego po wykryciu takiej diagnozy, nawet przy braku objawów, osoba musi regularnie poddawać się badaniom w celu wykrycia rozwoju patologii.
Ponieważ wirus brodawczaka najczęściej przenoszony jest drogą płciową, warto wybrać barierową metodę antykoncepcji, a jeśli kobieta planuje ciążę, ważne jest terminowe przeprowadzenie działań diagnostycznych i podjęcie terapii, która zmniejszy prawdopodobieństwo zarażenia dziecka tym wirusem.
Zapobieganie chorobom
Możliwe jest zapobieganie pojawianiu się brodawczaków na ciele, przestrzegając podstawowych zasad higieny osobistej i terminowej dezynfekcji wszelkich ran. Konieczne jest, aby w życiu codziennym używać osobnego ręcznika, grzebienia, przyrządów do manicure, butów dla każdego członka rodziny, a niekonsekwentny seks zawsze należy chronić prezerwatywami. Ważne jest również, aby po stosunku płciowym zawsze brać prysznic i leczyć miejsca kontaktu skóry i błon śluzowych, ponieważ wirus dostanie się do organizmu człowieka po pewnym czasie.
We współczesnej medycynie istnieje również szczepionka przeciwko wirusowi brodawczaka. Został już przetestowany w 72 krajach na całym świecie, jest skuteczny przeciwko podtypom wirusa HPV 16 i 18, które powodują raka szyjki macicy w 90% wszystkich zdiagnozowanych przypadków. Szczepienie skutecznie zwalcza również wirusy podtypów 6 i 11, które wywołują rozwój trudnych do leczenia brodawek narządów płciowych. Ze względu na drogę płciową zakażenia tymi wirusami zaleca się szczepienie przed rozpoczęciem aktywności seksualnej. Najczęściej eksperci zalecają trzykrotne stosowanie szczepionki dziewczętom w wieku 11-12 lat. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca również szczepienie chłopców, aby zapobiec możliwości krążenia HPV.
Czy brodawczaki są niebezpieczne?
Wirus brodawczaka jest czynnikiem ryzyka rozwoju patologii onkologicznych. Najczęściej z powodu tego wirusa dochodzi do raka szyjki macicy, raka zewnętrznych narządów płciowych (sromu, żołędzi prącia). Jednak infekcja HPV nie zawsze prowadzi do raka. Istnieje wiele podtypów tego wirusa o niskim indeksie onkogennym, na przykład podtypy 6, 11, 42, 43, 44, które tworzą kłykciny, ale są też podtypy silnie onkogenne - 16, 18, 31, 33, które wywołują płaskie brodawki. Od momentu dostania się wirusa do organizmu, aż do przekształcenia się nowotworu w złośliwy, może to zająć od 10 do 20 lat.
Jeśli na ciele występują duże brodawczaki, które w życiu codziennym można bardzo łatwo uszkodzić, należy je usunąć.
Jeśli wirus brodawczaka, który jest wykrywany w organizmie, nie jest leczony, ryzyko zarażenia się innymi infekcjami dramatycznie wzrasta. Wraz z przebiegiem równoległych procesów zakaźnych brodawki zaczynają pojawiać się w innych częściach ciała, osłabiając układ odpornościowy. Okazuje się, że jest to błędne koło. Ponadto, jeśli niektóre brodawczaki nie zostaną usunięte, mogą przerodzić się w nowotwory onkologiczne, co oznacza, że do tej choroby należy podchodzić z całą powagą i nigdy nie pozwolić, aby przebieg choroby przebiegał.